TAHTACIÖRENCİK

Köroğlu Dağları’nın Güneybatı yamaçlarında yer alan Tahtacıörencik köyü, Ankara’nın Güdül İlçesine bağlı, 2019 yılı verilerine göre 219 nüfuslu bir yerleşimdir. Daha sonra mahalle statüsüne geçirilmişse de, köyde yaşayanlar bu durumun üretim etkinliklerini olumsuz yönde etkilememesi için köy statüsüne geri dönmek için çalışıyor. Rakımı ortalama 928 m’dir. Köyde Karadeniz geçiş kuşağının ılıman etkileri görülmekle birlikte temel olarak karasal iklim hüküm sürer.

Tahtacıörencik Köyü, Köroğlu Dağları Önemli Doğa Alanı’nın çeperinde yer alır. Kuzey ve kuzeybatı yönündeki ormanlarda ayı, kurt, geyik, domuz, yaban atları, çakal, tilki, porsuk gibi büyük memelilerin yanı sıra kara akbaba, kaya kartalı gibi nadir yırtıcı kuşlar yaşar. Köyün yakınlarından geçen ve Ankara’nın en temiz akarsularından biri olan Süvari Çayı’nın 12 farklı türde balığı, ayrıca su yılanı, yengeç, su kaplumbağasını da içeren zengin bir sucuk yaşamı vardır. Süvari Çayı vadisi ve köy çevresi büyük bir yabani bitki çeşitliliği de barındırır. Reyhan kekiği, mayasıl otu, havacıva, fare kulağı, sığırdili, mancar/yılan yastığı, geven, çakır dikeni/zerdali dikeni, sirken, köygöçüren, patlangaç, tarla hazeranı, tarla sarmaşığı, engerek otu, iğnelik, şahtere otu, yoğurt otu/ yapışkan otu, turnagagası, boynuzlu gelincik, dar yapraklı sinirli ot, geniş yapraklı sinirli ot, sığırkuyruğu, kuş fiği, küçük cezayir menekşesi, hercai menekşe, doğal çevrede bulunan türlerden bazılarıdır.

Köyün büyük bölümünde arazilerin engebeli oluşu, büyük ölçekli endüstriyel tarımdan daha çok, küçük ölçekli aile çiftçiliği için uygun imkanlar sunar. Endüstriyel tarımın görece azlığından dolayı tarımsal topraklar büyük ölçüde temiz kalmış ve doğa-dostu tarım için uygun koşullar oluşmuştur. Süvari Çayı’nın etkisiyle yer yer ılıman mikro-iklimler oluşmakta ve bu alanlar özellikle sebze üretimi için uygun koşullar sunmaktadır. Yörenin eski-atalık çeşitleri asında tahıl ve bakliyatlardan nohut çeşitleri, kunduru buğdayı, pirinç çeşitleri, yerel pamuk, boyotu (keyman); sebzelerden eski domates, biber ve fasulye çeşitleri sayılabilir. Köy içinde ve çevresinde çok sayıda dut, ceviz, elma, armut ve erik ağacı vardır. Ayrıca çok sayıda atalık üzüm çeşidi yetiştirilmeye devam edilmektedir. Köyün zengin tarımsal kültür mirası ve buna bağlı gelişmiş bir mutfak kültürü vardır.

Tahtacıörencik Köyü’nde mera hayvancılığı önemli bir geçim kaynağıdır. En çok kara sığır ve melezleri, az miktarda da koyun ve Ankara keçisi beslenir. Hayvan yemi olarak küçük miktarlarda fiğ ve korunga üretimi mevcuttur. Hayvansal gıda olarak süt, yoğurt, peynir, et ve yumurta üretimi vardır. Tahtacıörencik’i içine alan Köroğlu dağları etekleri Anadolu arı ırkının gen merkezlerindendir ve köy arıcılık için uygun koşullar sunmaktadır.

TADYA üretimlerinde:

– Sistemik böcek veya ot zehirleri kullanılmaz.

– Yapay zirai gübreler kullanılmaz.

– Organik tarımda izin verilen sistemik olmayan kimyasallar (bazı kükürt ve bakır bazlı ilaçlar) ve ev yapımı doğal ilaçlar önerilen ölçüyü geçmeden kullanılabilir.

– Hayvan refahına önem verilir ve hayvanlar açık havada serbest gezinir.

– Mümkün olduğunca karışık ekim ve ayrıca toprağı koruyup geliştiren yöntemler (malçlama, kompost, toprağın minimum işlenmesi) teşvik edilir.

– Üretim alanlarının çevresindeki bitki örtüsünün, çalı ve ağaçların korunmasına azami özen gösterilir.

Tahtacıörencik Doğal Yaşam Kolektifi (TADYA), Tahtacıörencik Köyü’nde doğal çevreyi, doğal yaşamı ve doğayla uyumlu geleneksel üretim pratiklerini koruyup geliştirmeyi ve sürdürülebilir bir kırsal kalkınmayı amaçlayan bir oluşumdur. Üreticilerin örgütlediği, topluluk destekli bir gıda topluluğu olarak 2013’ten bu yana faaliyet göstermektedir. Üyesi olduğu Uluslararası Topluluk Destekli Tarım Ağı’nın (URGENCI) tanımlarına göre bir ‘agroekoloji için yerel dayanışma ortaklığı’ (AYDO) tanımlar. Dört Mevsim Ekolojik Yaşam Derneği, kurulduğu 2014 yılından bu yana kolektife koordinasyon ve iletişim desteği vermektedir. TADYA şu ana kadar çalışmalarını kurumsal mali destek almadan, sorumlu tüketici gruplarının desteğiyle sürdürmüştür. Bir katılımcı güvence sistemi (KGS) olan Doğal Besin, Bilinçli Beslenme Ağı’nın (DBB) bir üreticisi olarak, ağın gerektirdiği agroekolojik üretim ölçütlerini benimsemiştir. Tüketicilerin ve gıda topluluklarının takibine de açık olan bir iç izleme mekanizması (yerel bir katılımcı güvence sistemi) oluşturmaya çalışmaktadır.

TADYA üreticileri yerelde agroekolojik (sistemik kimyasallardan uzak, doğayı ve insan sağlığını koruyan , sosyal adaleti gözeten) bir gıda sistemi için çalışıyor ve bu yolda kendilerini sürekli geliştiriyorlar. Bütün TADYA üreticilerinin temas bilgilerine ulaşabilir, üretim alanlarını ziyaret edebilir ve üretim süreçlerine aktif katkı verebilirsiniz. TADYA Web sitesinde üretiiclerle ilgili ayrıntılı bilgiler bulabilir, ayrıca TADYA üreticilerinin Ankara adrese teslim sipariş formuna da erişebilirsiniz:

www.tahtaciorencik.org

Tahtacıörencik’li şair Bayram Atakul’un Dirgenlerin Şarkısı kitabından:

Dağların eteğinde bir Anadolu köyü
Sırtını dayamış Kale’nin Diş’e
Ufkunda Sivri
Sağında Süvari çayı

Tam ortasından Orta Dere akar
Köyü yukarıdan aşağıya böler ikiye

Sırtını dayamış kuzeye
Bütün evleri güneye bakar
Sol yanında Molla Ahmet’in tepe
Sağ böğründe Böğür
Kuzeye bakar Kuz Bağlar’ı
Solunda Göllü Çayır
Önünde Önepe

Az ilerisinde Dikmen Tepesi
Çölü aratmaz Cehennem Deresi
Belalı bir yama
Çok araç yuvarlandı Dikmen’in oymaklara

Uzaklarında Güdül’ün sivrisi
Ankara’nın ışıkları yüz kilometreden vurur gökyüzüne
Komşu köyler Sağır, Cimder, Zeyde, Garipçe

(…)

Tahtacı Virancıktı adı önceden
Köylünün gururunu incitince Virancık adı
Değiştiriverdiler Örencik diye
Adı değişti, virancıklığı kaldı

(…)

Ormana kıyan baltasındandır tahtacı adı
Bir tek çam ağacı kaldı köy civarında
Orman yadigarı
Adı uluya çıkmış “balta kesmez” Erenler Çamı

Kıracında buğday, arpa, fiy
Sulağında çeltik tarlaları
Meşhurdur ak pak pirinci, doyum olmaz pilavına
Üçü beşi geçmez yeşil çayırları
Kırsalında yayılır
Buzağıları, sığırları, davarları

Boldur okuyanı yazanı
Doktoru, profesörü, öğretmeni
Sadece kazma kürekle değil
Kalemle de kazanılır ekmek parası

Çok göç aldı Ankara
Almanya’dan Avustralya’ya
Dünyayı dolaştı delikanlıları
Emekli olan dönüp köye
Sarıldı baba mesleğine

Süvari çayı gemi azıya alan at misali
Çok işler açtı köylünün başına çok
İki üç yılda bir sildi süpürdü toprağı
Ülkemin özgür akan tüm sularında olduğu gibi

(…)

İnanın Süvari Çayı’nın hiç suçu yok bunda
Aşıktır özgürlüğe
Sularım özgür aksın ister
Ne parkları var oynayacak köy çocuklarının
Ne de ana okulları
Tek eğlenceleri benim
Çocuklarım balıklar gibi yıkansın sularımda

Bayram Atakul (Dirgenlerin Şarkısı)